Instytut Chemii i Techniki Jądrowej w ramach ścisłej współpracy z firmą Biopolinex nawiązał kontakt z władzami gminy, na terenie której mieści się oczyszczalnia ścieków, w celu realizacji projektu badawczego. Jego celem jest przeprowadzenie badań laboratoryjnych procesu higienizacji osadów ściekowych w celu ich wykorzystania jako wysokoefektywnego nawozu rolniczego, bogatego w składniki organiczne i fosfor.

Projekt ten jest prowadzony w ramach uzyskanego przez ICHTJ tzw. Coordinated Research Project, “Radiation Inactivation of Bio-Hazards Using High-Powered Electron Beam Accelerators” (F23033), który realizowany jest w ramach programu Departamentu Nauki i Zastosowań Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej w Wiedniu, Austria. Partnerami w działaniach MAEA są:

• Comision Nacional de Energia Atomica (CNEA),BUENOS AIRES, ARGENTINA;
• Instituto de Pesquisas Energeticas e Nucleares (IPEN-CNEN/SP), SÃO PAULO, BRAZIL;
• Institut national de la recherche scientifique (INRS), QUÉBEC CANADA;
• Fraunhofer-Gesellschaft zur Förderung der Angewandten Forschung e.V.,Munich, GERMANY;
• Institute of Isotopes Co., Ltd.; Hungarian Academy of Sciences, BUDAPEST, HUNGARY;
• Korea Atomic Energy Research Institute KAERI,DAEJEON, KOREA, REPUBLIC OF;
• Kuwait Institute for Scientific Research (KISR), SAFAT, KUWAIT;
• Institute of Nuclear Chemistry and Technology, Warsaw, POLAND;
• Centro de Ciências e Tecnologias Nucleares, Instituto Superior Técnico, Bobadela, PORTUGAL;
• National Centre for Nuclear Sciences and Technologies (CNSTN), Sidi Thabet, TUNISIA;
• Texas A&M AgriLife Research, COLLEGE STATION, TX, UNITED STATES;
• National Center For Radiation Research and Technology, Atomic Energy authority, Cairo, EGYPT.

Każda z tych instytucji prowadzi własne badania, a motywem łączącym te prace jest wykorzystanie promieniowania jonizującego w zwalczaniu skażenia biologicznego gleby, wód czy innych obiektów użytku codziennego.

W Polsce funkcjonuje ponad trzy tysiące komunalnych oczyszczalni ścieków. Każda z nich produkuje osad, który z powodzeniem może być stosowany do nawożenia gleb. Ścieki komunalne pochodzące z obszarów rolniczych oczyszczane są za pomocą metody osadu czynnego. Osad stanowi bardzo dobrą biomasę, która może być wykorzystana do produkcji energii elektrycznej i cieplnej, a bioferment wykorzystywany jako bezpieczny nawóz organiczny. Oprócz związków chemicznych służących do nawożenia gleb jest źródłem materii organicznej oraz fosforu. Wykorzystanie rolnicze osadów jest jedynym źródłem wtórnego odzyskania fosforu. Podczas procesu fermentacji metanowej dochodzi do mineralizacji osadu. Fermentacja nie jest jednak wystarczająca, gdyż nie eliminuje całkowicie skażeń biologicznych. Dodatkowym procesem eliminacji skażeń biologicznych jest proces higienizacji metodą wiązki elektronów emitowanej z przemysłowego akceleratora elektronów. Metoda wiązki elektronów , stosowana z powodzeniem w sterylizacji sprzętu medycznego. powoduje usuwanie skażeń mikrobiologicznych oraz degraduje w około 95% pozostałości farmaceutyków w ściekach. Badania laboratoryjne mają na celu określenie możliwości zastosowania innowacyjnej technologii higienizacji osadów oraz ich uzdatnienia w celu wykorzystania nawozowego, opracowanej wspólnie przez Instytut Chemii i Techniki Jądrowej przy współpracy z firmą Biopolinex, w ramach szerszego programu dotyczącego zastosowania wiązki elektronów w ochronie środowiska. W ramach badań osad zostanie poddany fermentacji, higienizacji oraz uzdatnieniu. Badania winny określić wartości nawozowe osadu. Zostanie też potwierdzona ocena ekonomiczna dla zastosowania w/w technologii. Technologia jest przedmiotem zgłoszenia patentowego ICHTJ, w którym jednym z współautorów jest pracownik Biopolinexu. Wynalazek ten uzyskał złoty medal na wystawie wynalazków IWIS 2017 oraz Złoty Laur Innowacji 2017 – NOT.

Urząd Miasta w Bychawie wyraził chęć współpracy przy realizacji projektu. Oczyszczalnia ścieków w Bychawie może być prekursorem nowego rozwiązania i miejscem, gdzie może być zainicjowana nowa technologia, która jest rozwiązaniem unikatowym na skalę światową.